Rosalyn van MoorselaarFijnproevers zullen maar zelden de culinaire hoogtepunten van Schotland prijzen. Het land heeft nu eenmaal niet het klimaat of de bodem om exotische gewassen te kweken. Wel is er veel ruimte om op de schrale grond schapen en ander vee te laten grazen. De zee is ook vaak dichtbij in Schotland en deze koude wateren behoren tot de meest visrijke op aarde. Tel daarbij het stevige fruit, het voedzame graan en de pittige kruiden die er kunnen groeien en je krijgt een uitstekend idee van de Schotse keuken: stevig, kruidig en veel om het stoere werk aan te kunnen dat van een Schot wordt verwacht. Dat zie je ook terug in de volgende 10 typisch Schotse gerechten.
Inhoudsopgave
10 typisch Schotse gerechten
Een stukje Schotland in huis halen? Dat kan met de Schotse keuken. Wat dacht je van de onderstaande traditionele Schotse gerechten?
1. Haggis
Haggis is het meest bekende traditionele gerecht uit Schotland, maar waarschijnlijk specifiek omdat de wijze van bereiden in een maag van een schaap de aandacht trekt. Maar het draait om de combinatie van vlees (ook orgaanvlees), havermout, uien, zout en meerdere specerijen. Het uiteindelijk product ziet er wellicht niet bijzondere sjiek uit maar smaakt verrassend goed. Traditioneel wordt haggis geserveerd met aardappels en rapen. Een paar glaasjes whisky erbij en reken maar dat je voldaan bent na dit Schotse hoofdgerecht.
2. Fish and chips
Stukken vis (vaak schelvis) met paneermeel worden goudbruin gefrituurd. Daarbij dikke frieten die van binnen lekker zacht moeten zijn. Die combinatie is de nationale trots van Schotland. Wellicht niet de meest verfijnde maaltijd maar wel lekker als het wordt klaargemaakt met verse producten. Ook hier strijden Glasgow en Edinburgh met elkaar en dat betreft de lekkerste saus. In Edinburgh is die zoutig en in Glasgow lichtzuur. Het meest noordelijke restaurant in Schotland is een viskraam en die vind je op de Shetlands.
3. Zeevruchten
Zalm kweken is in Schotland inmiddels big business en zelfs voor de fijnproevers is het verschil met de wilde zalm nauwelijks te merken. Door heel Schotland staat zalm dan ook op de menukaart als typisch Schots eten. Maar sinds vele eeuwen gaan de vissers in alle vroegte de zee op. De vangst wordt op markt vers verkocht en de eigenaren van de plaatselijke restaurantjes gaan voor de beste kwaliteit en die kan je als toerist dezelfde dag nog proeven. Wat er op de menukaart staat wordt vaak bepaald door de vangst die dag. Denk aan mosselen, oesters, langoustines, krab, schelvis, kabeljauw, forel en nog veel meer.
4. Cullen Skink
Ook dit typisch Schotse gerecht ziet er wellicht niet bijzonder smakelijk uit wanneer je het voor het eerst te zien krijgt. Het is een soort dikke soep gemaakt van aardappelen, uien en stukjes schelvis. De naam is ontleend aan het dorpje Cullen waar het voor het eerst is gefabriceerd. Ook in dit geval is het gerecht een compleet Schots hoofdgerecht dat goed vult. Met een whisky erbij kom je hiermee de tijd tot het ontbijt wel meer door.
5. Balkenbrij
Dit typisch Schotse eten wordt ook in delen van het oosten van ons land gemaakt. In Schotland wordt het scrapple genoemd. Het dateert uit de tijd dat vrijwel alles van een geslacht dier werd gebruikt. Balkenbrij is een mengsel van bloed (varken of rund) met havermeel, havermout en kruiden. Het wordt in stevige plakken gebakken en heeft dan een typische kruidige smaak die je kan waarderen of juist erg vies vindt. Balkenbrij kan onderdeel uitmaken van een ontbijt maar ook van het diner. Het wordt met vele zaken gecombineerd zoals dun gesneden lam, maar ook Sint-Jakobsschelpen.
6. Scotch Pie
Een Scotch pie is een pasteitje met een dubbele korst. In het binnenste hoort gekruid schapenvlees maar vandaag de dag kan dat ook ander vlees zijn. De smaak komt van veel peper en diverse andere specerijen. Vroeger waren die kruiden wel eens nodig om de mindere kwaliteit van het vlees te maskeren. Nu gaat het om de juiste combinatie voor de lekkerste smaak. Dat is een reden dat de juiste samenstelling van de pie op diverse plaatsen een echt geheim is. Uiteraard kan je het altijd vragen bij een bijzonder lekker exemplaar. Dan kun je ook thuis lekkere Schotse gerechten bereiden volgens het lokale recept.
7. Grouse
Misschien komt je de naam bekend voor van een whisky-merk dat naar het vogeltje is genoemd. Deze vogel wordt in de Schotse wildernis ook traditioneel veel gegeten. De vogel is niet groot en kan met groente en kruiden in de braadpan geroosterd worden. De intense smaak wordt toegerekend aan de heide waarop de vogel foerageert. Vandaag de dag kom je een grouse ook tegen in de betere restaurants in de grote steden als specialiteit. In Nederland denken we hierbij al gauw aan een korhoen. Dit typisch Schotse gerechten lieten wij liever aan ons voorbij gaan, vanwege het feit dat het toch een zangvogel betreft.
8. Aberdeen Angus beef
Hou je wel van een goed stuk rundvlees en kijk je niet op een £ meer of minder, dan moet je Angus Beef een keer proberen. De runderen moeten op een speciale manier worden verzorgd om het vlees zo te mogen noemen. Experts zeggen dat de marmering van het vlees zorgt voor een superieure smaak en een zachte en sappige textuur. Niet alle gerechten in Schotland zijn derhalve van eenvoudige ingrediënten gemaakt. In de betere restaurants in de grote steden kan je van dit typisch Schotse gerecht genieten.
9. Black pudding
Black pudding heeft niets met een toetje te maken. Het lijkt een beetje op onze bloedworst. In Schotland bestaat de worst uit varkensbloed en rundvet met hieraan havermout en flink wat kruiden toegevoegd. De worst wordt stevig gebakken en geserveerd met diverse soorten groenten en piepers (gekookt of gebakken). Zie jij dat bloed in je eten niet zo zitten, dan kan je ook voor de white pudding gaan, dit is een variant zonder bloed.
10. Gefrituurde mars
De gefrituurde mars behoort weliswaar niet tot de typisch Schotse gerechten als je naar traditie kijkt, maar het is wel op veel plaatsen te krijgen in het land. Een gewone mars (de Candy-bar) wordt voorzien van een jasje van paneer en kruiden en dan in het vet gegooid. Dat levert een gefrituurde mars met korstje op. Aan de niet misselijke calorieën van de suiker wordt nog eens vet toegevoegd. De fabrikant van Mars is niet blij en voedingsdeskundigen ook niet. Zou jij avontuurlijk genoeg zijn?
Hoe laat eten ze in Schotland?
Trek gekregen door al die typisch Schotse gerechten? In Schotland zijn 3 maaltijden gebruikelijk:
- Het ontbijt begint traditioneel vroeg, zeker in de zomer.
- De lunch vindt plaats tussen 12.00 en 14.00 uur.
- De avondmaaltijd is gebruikelijk tussen 17.00 en 20.00 uur.
Wat eten ze in Schotland met het ontbijt en de lunch?
Een Schots ontbijt mag gerust stevig worden genoemd en lijkt wel op een full English Breakfast. In Schotland kan je daarbij ook nog vaak plakjes spek, champignons, tomaat en gebakken eieren verwachten. De vis is vaak zalm en van flink wat (gesmolten) kaas moet je ook niet opkijken. Met een dergelijk ontbijt mag het met de lunch wel wat rustiger. Traditioneel was dat brood met zoet of hartig beleg. Tegenwoordig kan je in de meeste pubs ook internationale gerechten krijgen zoals broodjes, wraps en salades. Niet echt Schotse hapjes dus, maar wel lekker.
Wat drinken de Schotten?
Uiteraard zal een echte Schot een glas whisky niet afslaan, maar water is toch echt het meest gebruikelijke. Water is dan ook van uitstekende kwaliteit in het gehele land. De thee drinken de Schotten sterker dan wij het zijn gewend en meestal met melk. Koffie is de tweede warme drank in het land. Bier is gebruikelijk bij het avondeten, wijn is inmiddels ingeburgerd maar duurder dan elders. Irn Bru (Iron Brew) is een populaire frisdrank. Het heeft een oranje kleur en smaakt naar kauwgum.
Schotse zoete lekkernijen
Op zoek naar lekkere Schotse taarten of andere zoetigheden? Shortbread of zandkoekje is een Schotse product dat beroemd is over de hele wereld. Het boterachtige, kruimelige koekje met een suikerlaagje wordt traditioneel gemaakt met slechts drie ingrediënten en is perfect om in je kopje thee te dopen. Uiteraard is dit een perfect souvenir om mee te nemen van je vakantie in de Hooglanden. Inmiddels zijn er ontelbare variaties met fruit, chocolade enzovoorts, maar de echte blijven het lekkerst.
Dat geldt ook voor het traditionele toetje: cranachan. Dit nationale toetje is eenvoudig te maken, het bestaat uit room, havermout en fruit. Tegenwoordig kan je een keuze maken uit vele soorten fruit. De traditie schrijft frambozen voor. De cranachan voor volwassen wordt indien gewenst afgemaakt met een scheutje whisky.
Kerst in Schotland
Wat zijn typisch Schotse gerechten voor kerst? Kerstmis in Schotland wordt tegenwoordig vergelijkbaar gevierd als in de rest van het VK, maar er is wel een duidelijk cultureel verschil. In Schotland is kerst vooral de opmaak naar Hogmanay, dat is de oudejaarsavond. Na de kerst loopt het feest gewoon nog een paar dagen door en de viering van Hogmanay kan rustig een aantal dagen duren. Het was in Schotland vanaf de 17e eeuw tot en met 1950 niet gebruikelijk om kerst uitbundig te vieren. Dat werd goed gemaakt door een enorm feest te maken van de jaarwisseling. Het is dan de tijd voor de traditionele gerechten die hierboven staan genoemd. Haggis hoort er in ieder geval altijd bij.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
