Rosalyn van MoorselaarIerland is een prachtig en verrassend vakantieland. Toch zijn er maar weinig Nederlandse vakantiegangers die daar naartoe gaan. Wellicht ligt het aan de onbekendheid. Weet jij meteen een paar bezienswaardigheden op te noemen in Ierland? Dat zullen we hier binnenkort voor je doen en daarbij beloven we nu al verrassende locaties. Maar ken jij ook deze 10 typisch Ierse gerechten al?
Inhoudsopgave
10 typisch Ierse gerechten
Wat zijn typisch Ierse gerechten? Misschien nog onbekender dan het land zelf, zijn de traditionele Ierse gerechten. Tenslotte denken de meeste mensen bij typisch Iers eten vooral aan aardappelen. Die zal je hieronder ook regelmatig tegenkomen. Er wordt echter ook gezegd dat nergens ter wereld zoveel lekkere gerechten met aardappelen worden gemaakt als op dit groene eiland. Eigenlijk is de Ierse keuken best vergelijkbaar met de Hollandse, die ook niet bekend staat als de meest verfijnde. Deze typisch Ierse gerechten zijn soms letterlijk om je vingers bij af te likken! We wensen je veel leesplezier en op termijn wellicht: eet smakelijk.
1. Boxty
Uiteraard is dit een echt aardappelproduct. Het is de gewoonte in Ierland om op St Patricksdag veel aardappel gerechten te eten. Daar horen deze pannenkoekjes die van aardappelen worden gemaakt ook altijd bij. Ook op andere dagen staan ze vaak op het menu. Er zijn diverse soorten maar de basis is altijd fijn geraspte rauwe aardappelen. Die worden op smaak gemaakt met peper zout en een ei hoort erbij om de zaak goed bij elkaar te houden. De boxty hoort eigenlijk uit de frituur te komen, maar in de koekenpan kan je deze ook bakken. Serveren met appelmoes, tomaten en saucijzen is traditioneel, maar je kan er ook van alles mee combineren.
2. Irish stew
Irish stew is wellicht een van de bekendste typisch Ierse gerechten. Deze stamppot zou ook best in Nederland kunnen zijn ontdekt. Het bestaat uit aardappelen, uien, peterselie en soms ook wortels. Het vlees maakt het echter typisch Iers, rundvlees zal je niet aantreffen in deze stew. Het vlees kan echter wel verschillen per regio. Reken op schapenvlees, lam of wellicht ook geit. Na een dergelijke stevige maaltijd kan je er weer even tegen.
3. Colcannon
Colcannon is de Ierse versie van onze boerenkoolstamppot. Als er geen boerenkool voorhanden is, wordt er ook groene kool gebruikt. Het is een eenvoudig gerecht dat met aardappelen wordt gestampt. Om de Ierse boerenkool op smaak te brengen, wordt er zeezout, verse nootmuskaat en prei gebruikt. Op het bord wordt een kuiltje gemaakt voor de jus die bestaat uit gesmolten boter. De stamppot wordt gegeten met saucijzen of vette ham. Daarbij hoort een echte Ierse traditie. In de stamppot worden een ring, munt en knoop gestopt (tegenwoordig in plastic). Wie de ring vindt, trouwt binnen een jaar, de munt staat voor rijkdom en de knoop houdt nog minstens een jaar vrijgezel zijn in. Deze unieke tradities maken de typisch Ierse gerechten nog leuker.
4. Oesters met een dressing
Ierland heeft uiteraard een lange en zeer grillige kust. Uit de zee komt derhalve ook een groot aantal zaken op tafel terecht. De Ierse oesters worden geroemd om kwaliteit en bijzondere smaak. Oesters worden vers gegeten en horen daarom pas vlak voordat je ze eet te worden geopend. Dat openen is een klusje voor de specialist, maar dat kan je wel aan een Ierse kok overlaten. Oesters worden meestal geserveerd op ijs zodat deze zolang mogelijk vers blijven. Uiteraard eten de Ieren ze traditioneel zonder toevoeging, maar voor de toeristen is er vaak wel een dressing beschikbaar. Met rode wijnazijn, peper en zout is er eenvoudig een dressing te maken die de oesters er meer kleurrijk en smakelijk doet uitzien.
5. Ierse vissoep
Op zoek naar typisch Ierse gerechten van vroeger? Ierland heeft ook een echte vissoep-traditie. De vangst moest iedere dag tenslotte snel verwerkt worden toen er nog geen methodes waren om vis gekoeld te bewaren. In een Ierse vissoep zitten vanzelfsprekend ook een paar flinke aardappelen. Dat geeft de soep een stevige basis. Alle soorten vis gaan erin, ontdaan van vel en graat. Door het lange koken, wordt een gemist graatje vaak erg zacht. Garnalen en mossels behoorden vrijwel altijd tot de bijvangst en die horen dan ook in een echte vissoep in Ierland. Prei, uien en wortelen zijn de traditionele groenten en met peper en zout wordt de soep op smaak gemaakt. In de moderne soep gaat vaak witte wijn en specerijen. Die ingrediënten waren vroeger niet aanwezig.
6. Black pudding/Disheen
Ieren en Engelsen zijn het over veel zaken niet eens, maar dat black pudding bij het ontbijt hoort en ook in diverse gerechten wordt toegepast, is geen onderwerp van discussie. Black pudding wordt in Ierland ook wel disheen genoemd. Het is wat wij bloedworst zouden noemen. Het basis-ingrediënt is varkensbloed, waaraan vulstoffen, zoals granen worden toegevoegd en kruiden voor de smaak. Stukjes spek horen er ook in. Black pudding bestaat al sinds mensenheugenis, tenslotte moest iedere onderdeel van het slachtvee worden benut. Behalve als een gebakken schijf bij het ontbijt wordt de bloedworst gemalen in verschillende soorten Iers eten verwerkt, zoals aardappelpuree en sauzen, om voor extra smaak te zorgen. Het is maar dat je het weet.
7. Crubeens
Heb je een slechts een bord gekookte aardappelen, dan kan je die Ierse maaltijd pimpen met crubeens. Dat zijn varkenspoten, die zijn gekookt zodat ze langer houdbaar zijn. Voordat je deze eet worden ze eerst gebakken, gefrituurd of geroosterd. Een makkelijker maaltijd is er eigenlijk niet. Ook op bestek kan je daarmee besparen. Je eet deze varkenspoten namelijk uit het vuistje. Om die reden worden ze niet alleen bij de warme maaltijd gegeten, maar ook als snack, bijvoorbeeld bij een goed glas Iers bier. Je mag gerust aan de locals vragen hoe je deze varkenspoten het beste kan oppeuzelen. Geneer je in ieder geval niet, dit Ierse gerecht is echt om te kluiven.
8. Coddle
Eigenlijk zou je coddle de Ierse pizza kunnen noemen, al lijkt het er op geen enkele manier op. Het is echter wel het gerecht om restjes op te maken. Het begint zoals bijna alle Ierse gerechten met een paar grote aardappelen. Daarbij hoort in een coddle ook varkensvlees, vaak in de vorm van gesneden worstjes. Ook dun gesneden vet spek hoort er bij. Daarnaast kan je in coddle alles aantreffen wat bij vorige maaltijden is overgebleven. In de moderne keuken kan dat variëren van pasta tot groente. Voor extra smaak worden peper, zout en kruiden gebruikt.
9. Irish fishpie
Het is een kwestie van smaak, de kabeljauw was in het verleden een meer voorkomende vangst dan vandaag de dag in de zee rond Ierland. Deze bijzondere vis is tegenwoordig vaak te duur voor een visschotel. Momenteel zit er in een Ierse visschotel vaak een combinatie van goedkopere vissoorten zitten. Daarbij kan je denken aan koolvis, schelvis en andere witte vissoorten die ook in ons land worden gegeten. Zalm is echter ook mogelijk. De vis wordt afgedekt met aardappelpuree vermengd met erwtjes en lente-uitjes. Tegenwoordig wordt de schotel vaak bedekt met kaas voor extra smaak. De Ieren drinken vaak bier bij dit gerecht, maar een witte wijn smaakt er ook heerlijk bij.
10. Chicken Pie
In een land waar vlees vaak te duur was voor de ‘gewone man’ was er soms een extraatje in de vorm van kip. Daarvan werd een pie oftewel een ovenschotel gemaakt. Deze schotel wordt niet afgedekt met aardappelpuree maar met een korst van bloem en room. Naast de kip worden er twee dikke plakken ham in blokjes gesneden aan toegevoegd. Prei en ui zorgen ervoor dat er ook groente in de pie terecht komt. Ook deze schotel wordt op smaak gemaakt met zout, peper en nootmuskaat. Beslist een aanrader als je typisch Iers eten wilt proeven.
Wat is een echt Iers ontbijt?
Wat is een typisch Iers ontbijt? Hard werken is voor de Ieren gewoon en met een full Irish ontbijt moet je de dag dan ook door kunnen komen. Er hoort soda-brood of toast bij en je spoelt alles weg met een grote pot thee. Het lijkt wel iets op een traditioneel Engels ontbijt, want er zitten veel vette onderdelen bij. Saucijzen en black pudding (gebakken bloedworst) mogen niet ontbreken. Ook eieren, gebakken, gepocheerd, gekookt en roerei met flink wat bacon horen erbij. Voor wie echt genoeg wil eten, zijn er witte bonen in tomatensaus.
Wat hoort er bij de Ierse lunch?
Als je hierboven kijkt, zal je begrijpen dat een Ierse lunch zeer licht is, als deze al wordt genoten. Traditioneel nam de Ierse werknemer een pakje boterhammen mee met eenvoudig beleg zoals kaas met groente en tomaat. De traditie van een lichte lunch is bewaard gebleven en als vegetariër kan je echt aan je trekken komen in het moderne Ierland. Er is een keur aan salades en pasta’s te koop waar geen vlees in is verwerkt. In iedere pub of restaurant waar lunch wordt geserveerd kan je ook sandwiches krijgen, vaak met eenvoudig beleg. Hoewel de Ieren beslist niet iedere dag een full Irish ontbijt eten, is de lunch gewoon minder belangrijk voor hen.
Wat is typisch Iers gebak?
De tijden waren vaak zwaar voor de Ieren en gebak is niet iets dat bij de ‘gewone man’ op tafel kwam. Op de belangrijkste Ierse feestdag (St. Patricksday) werd er een uitzondering gemaakt voor soda-brood met rozijnen. Met extra suiker en flink wat rozijnen is dit brood een echt zoete verrassing die je vandaag de dag ook op andere dagen kan kopen. Uiteraard doe je er een laagje echte Ierse roomboter op om het nog smakelijker te maken.
Traditionele Ierse kerstgerechten
Kerstmis kon niet door alle Ieren in het verleden worden gevierd met een uitgebreide maaltijd . De ‘betere’ standen hadden vaak een band met Engeland en dat zie je ook in het traditionele kerstmenu. Dat bestaat uit:
Soda-brood met whiskeyboter
Het brood moet vers en bij voorkeur warm zijn. De whiskeyboter kan je vergelijken met onze kruidenboter voor een stokbroodje al smaakt de Ierse versie pittiger.
Gevulde kalkoen met cranberrysaus
Bij een typisch Iers kerstdiner hoort beslist een gevulde kalkoen. De vulling mag van alles zijn, maar de cranberry’s mogen nooit ontbreken.
Irish Christmas pudding
Net als de Engelse variant wordt deze al maanden van te voren gemaakt en zit deze propvol met fruit, krenten en rozijnen. Behalve dat er in de pudding al veel cognac zit, moet deze ook nog geflambeerd worden met dezelfde drank voordat deze wordt gegeten. Volgens geschriften werd deze Christmas pudding al in de 14e eeuw gegeten in Ierland. Er mag nooit vergeten worden om een takje hulst op de pudding te leggen. Dat zal iedereen aan tafel weer een jaar beschermen tegen onheil.
Typische Ierse dranken
Whiskey met een e is wellicht de meest bekende drank in Ierland. Deze heeft veel minder rooksmaak dan de Schotse whisky. Het bekendste merk is Jameson die redelijk zacht wordt genoemd. De whiskey die illegaal thuis werd gestookt in Ierland had vroeger juist een zeer scherpe smaak. Irish coffee bestaat pas sinds de Tweede Wereldoorlog en dit is een drankje dat werkelijk over de hele wereld wordt gedronken. Dat geldt niet voor Guinness, het bittere, zwarte Ierse bier. Maar als bezoeker ga je dat vast een keer proberen. Wist je dat een ervaren barman in het schuim van het bier een typisch Iers figuurtje kan maken zoals een klavertjevier of een harp?
Mis jij nog typisch Ierse gerechten in deze lijst? Aarzel dan niet om hieronder een reactie achter te laten.
Het Ierse ontbijt is mij iets te heftig. Mij doe je een plezier met een bakje yoghurt.
Ziet er lekker uit allemaal! Ik kan het Ierse eten wel waarderen 😉
Nooit geweten dat Ierland een geheel eigen en traditionele diners heeft. Ik ga voor de Irish stew!
Ik kende er nog geen enkele.. wel lijken 2, 9 en 10 mij erg lekker! 😋
Ik ben nog nooit in Ierland geweest maar dat staat nog wel op t verlanglijstje. Gerechten 2, 3 en 8 lijken mij heel erg lekker. Rest is denk ik niet zo mijn ding. Weet ik in ieder geval wat ik met een gerust hart kan bestellen als we naar Ierland gaan.
Nee ik ken geen een Iers gerecht, wel Schotse gerechten! Sommige zien er wel lekker uit, maar anderen…
ben er nog nooit geweest maar de keuken ziet er goed uit