Rosalyn van MoorselaarKen jij de meest typische gerechten van Lapland al? De Saami (Sami of Samen mag ook) leefden traditioneel dicht bij de natuur. Erg veel opties voor het eten waren er dan ook niet, behalve wat de natuur in de nabije omgeving te bieden had. Omdat de mens het handelen nu eenmaal in het bloed zit, gebeurde dat ook in deze streken. Zo kon het eten ook gekruid worden, waren en af en toe verse groenten en later ook aardappelen. De belangrijkste producten waren echter rendiervlees, bosvruchten en vis. Dat merk je vandaag de dag als toerist nog steeds, hoewel in de horeca de wereldkeuken ook door is gedrongen tot Lapland.
Inhoudsopgave
5 typische gerechten in Lapland
Hieronder vind je 5 typische gerechten die je met name in Lapland op je bord tegenkomt. De keuken is inmiddels vrij internationaal, maar ga je voor lokale specialiteiten in Lapland, doe dan hieronder inspiratie op. De keuken van Lapland!
1. Rendier
Voor de Saami zou het leven in de wildernis van Lapland niet mogelijk zijn zonder de kuddes rendieren. Hoe kostbaar deze dieren ook zijn, in een omgeving waar ze praktisch alles moeten leveren voor het voortbestaan van de mens, worden ze uiteraard ook gegeten. Rendiervlees is min of meer vergelijkbaar met hert zij het met een extra ‘wildsmaak’. Als toerist zal je algemeen het beste vlees voorgezet krijgen in de vorm van steaks. Daarbij kan je niet als bij biefstuk kiezen voor de wijze waarop jij dit vlees het lekkerst vindt. Voor de eerste keer is doorbakken geen slecht idee om even te wennen aan de smaak. Bij een rendiersteak hoort traditioneel puree (aardappelen of knollen die ter plaatse worden gevonden) en een saus van bessen.
Uiteraard gebruikten de Saami alle vlees dat het rendier te bieden had en niet alleen de beste stukken. Rendiervlees kan in het ruige klimaat van Lapland erg lang worden bewaard als het gedroogd of gerookt wordt. Dat gebeurde soms met kruiden maar in het algemeen gewoon naturel. Deze producten kan je nu in de supermarkten krijgen om eens te proberen. De smaak? Ach, dat laten we aan jouw oordeel over. Er zijn overigens ook blikken met berenvlees te koop. Toeristen kopen deze soms vanwege het exotische karakter om het ‘thuis’ te laten zien. Dat is niet echt een goed idee, omdat beren ook in dit deel van de wereld steeds minder leefruimte krijgen en schaarser worden.
2. Bosvruchten
Er zijn enorme bossen in Lapland. De zomers zijn er kort, maar dan zijn de dagen enorm lang. Met al dat licht zitten de bossen vol met struiken en groeien er overal bosvruchten: frambozen, rode, blauwe en witte bessen en noem maar op. Het zijn niet alleen de dieren die hier van profiteren maar ook de mensen. Als de bosvruchten rijp zijn, is het een strijd om er zoveel mogelijk van te plukken voordat het te laat is. Uiteraard wordt in het seizoen veel bosfruit gegeten, maar er wordt ook van alles van gemaakt zoals jam, saus, vruchtensap, bessenwijn en bessenjenever. Natuurlijk kun je ook rekenen op lekkere baksels.
Als het echt koud is, wordt bessensap warm gemaakt. Het lijkt een beetje op glühwein maar zonder alcohol. Een extra traktatie is een bosvrucht die in de rest van Europa nauwelijks bekend is; de lakka . De lakka wordt ook wel het goud van Lapland genoemd. Het is een oranje bes die wel wat lijkt op een kruising tussen een framboos en een braam. De vrucht heeft de lange zomerdagen nodig om te rijpen en is zeer zeldzaam. Als je deze vrucht wilt proeven tijdens je bezoek aan Lapland zal je daar flink voor moeten betalen. Daarbij zit de lakka dan wel vol met goede voedingstoffen en vitamines.
3. Typische gerechten in Lapland met vis
Waar ijsvissen momenteel een hobby of een leuke activiteit voor toeristen is, was dit vroeger voor de Saami ook een zeer serieuze aangelegenheid. Vis is een goede bron van eiwitten en onverzadigde vetten en het vormt een afwisseling ten opzichte van het rendiervlees. Er werd (en wordt) niet alleen op zoetwatervis gejaagd, maar ook op zeevis als de kustwateren zijn ontdooid. Net als met het vlees zijn er talloze wijzen waarop de vis wordt klaargemaakt voor consumptie. Zalm wordt bijvoorbeeld op een plank verwarmd, net zolang totdat het vlees zo zacht is dat het praktisch van de graten valt. Voor haring zijn er diverse bereidingswijzen. Populair is een haring met een zoete dressing, dat smaakt beslist anders dan een zoute bij ons. Om vis te bewaren wordt het ook in Lapland gefermenteerd. Dat is echt iets voor de avontuurlijke eter.
4. Kaneelbroodjes
Het is een relatief modern verschijnsel, maar het is zeer wijdverbreid in Lapland: kaneelbroodjes. Je krijgt ze niet alleen als ontbijt bij de koffie, maar ook bij de lunch. Als dessert zijn ze ook zeer gebruikelijk. Soms zijn ze gevuld met bessen, wat had je dan gedacht, maar zonder vulling kan ook. Iedere supermarkt heeft ze in het assortiment. Beslist een aanrader als je een langer uitstapje maakt, waarbij de gevulde variant dan de voorkeur heeft. Daarnaast wordt er in Lapland een soort platbrood gebakken dat gágkku wordt genoemd.
5. Paddenstoelen en mos
De Saami hadden niet alleen allerlei recepten met wilde paddenstoelen, maar ook diverse mossoorten werden zo uit de natuur geplukt om te bereiden. Zo heb je bijvoorbeeld rendiermos, dat ook prima gegeten kan worden. In Lapland wordt het vaak samen met rendiervlees geserveerd.
Kerst in Lapland
Wat kun je met kerst verwachten in Lapland? De Saami hebben tot en met de 12e eeuw het animisme aangehangen, waarbij wordt geloofd dat alles in de natuur een eigen geest heeft. Ze aanbaden bijzondere dieren, zoals de beer en een wit rendier. Vanuit het zuiden werd verplicht het christendom ingevoerd. Nog slechts een zeer beperkt aantal Saami hangt het oude geloof aan. Kerstmis is momenteel in Lapland de meest belangrijke feestdag. Het is een echt familiefeest waarbij het draait om licht, warmte en lekker eten. Op deze dag wordt het beste geserveerd van de bovengenoemde traditionele gerechten. Uiteraard zijn er ook gewoonten overgenomen uit meer zuidelijke streken, onder andere op het gebied van eten.
Bekijk ook: Reis naar Lapland: 10 bezienswaardigheden voor een droomvakantie
